(VNGL – Mỹ thuật). Từ tiếng cồng chiêng đại ngàn đến mái nhà rông sừng sững giữa mây trời, di sản văn hóa Tây Nguyên đang hồi sinh qua nét cọ của thế hệ họa sĩ trẻ Gia Lai. Chín tác phẩm lọt vào vòng chung khảo cuộc thi “Vẽ tranh Di sản Văn hóa Việt Nam qua hội họa” lần II không chỉ là niềm tự hào, mà còn là minh chứng cho sức sống mới của mỹ thuật tỉnh nhà trong dòng chảy văn hóa dân tộc.
Cuộc thi năm nay thu hút 1.320 tác phẩm của 990 tác giả cả nước (theo Báo Chính phủ). Qua nhiều vòng chấm chọn nghiêm ngặt, chỉ 100 tác phẩm xuất sắc được vào chung khảo. Trong số đó, 9 tác phẩm đến từ Gia Lai – thuộc về 7 họa sĩ (6 người ở thế hệ 8X, 9X). Sự hiện diện của thế hệ trẻ trong sân chơi nghệ thuật quốc gia thể hiện không chỉ niềm đam mê sáng tạo, mà còn là tâm huyết gìn giữ và làm mới di sản quê hương bằng ngôn ngữ hội họa mang tinh thần đương đại.
Ở cuộc thi “Vẽ tranh Di sản Văn hóa Việt Nam qua hội họa” lần I năm 2023, Gia Lai có 4 tác giả được chọn vào vòng chung khảo, trong đó họa sĩ Nguyễn Thế Bộ vinh dự đạt giải Khuyến khích.
Trong số các tác giả được lựa chọn vào chung khảo, họa sĩ Nguyễn Văn Chung – gương mặt quen thuộc của mỹ thuật khu vực – để lại dấu ấn sâu đậm qua hai tác phẩm: Niềm vui mẫu hệ – bộ ba tranh liên hoàn – khắc họa hình ảnh người mẹ Tây Nguyên với gam màu nâu đỏ trầm ấm, gợi lên vẻ đẹp mẫu hệ cùng sự gắn kết cộng đồng và Bóng di sản – tranh khắc gỗ màu – gây ấn tượng bằng chất thị giác đối lập giữa sáng và tối, giữa thô ráp và tinh tế. Những đường khắc mạnh mẽ như lời tự sự về ký ức văn hóa đang dần lùi xa, được kể lại bằng cảm xúc chín muồi của một nghệ sĩ từng trải.
Họa sĩ Nguyễn Viết Xuân với tranh khắc gỗ Thanh âm giữa đại ngàn tái hiện sống động nhịp cồng chiêng và tiếng trống như thể người xem đang đứng giữa một lễ hội buôn làng.
Võ Văn Tiếng chọn chất liệu khắc cao su để tạo nên hai tác phẩm là Giao cảm 2 và Lễ Pơ Thi. Giao cảm 2 thể hiện một không gian nhà mồ linh thiêng với những pho tượng gỗ giản phác còn Lễ Pơ Thi thì tái hiện nghi lễ tiễn biệt – nơi âm thanh, ánh sáng và không khí đều thấm đẫm tính tâm linh.
Vượt – tác phẩm sơn dầu của Đinh Việt Thanh – tái hiện hội đua bò truyền thống của người Khmer với ánh sáng mạnh, hình khối khỏe khoắn, tạo cảm giác quyết liệt và giàu năng lượng. Bức tranh gợi lên tinh thần thi đấu sôi nổi, vừa hoang dã vừa đầy chất lễ hội.
Phan Hoa Thi với Trường tương tư cố hương mang lại không khí lặng lẽ, trầm tư. Mỗi mảng màu như một lát cắt ký ức, dẫn người xem trở về một miền quê xa vắng – nơi chất cảm và kỹ thuật hòa quyện mượt mà.
Mặt nạ Pơ Thi của Nguyễn Nguyên Bút bằng chất liệu sơn mài – ghi điểm bởi hình khối mạnh và biểu cảm dữ dội. Mặt nạ nghi lễ hiện lên vừa cổ kính vừa hiện đại, kết nối truyền thống và cảm quan thị giác đương thời.
Những ngày vui của họa sĩ Hùng Hoa Lư, người cao tuổi nhất (gần 70 tuổi) là bức tranh tả thực sinh động trang phục đồng bào Jrai với hình ảnh khố địu con – một chi tiết nhỏ mà giàu biểu tượng, gợi cảm giác yêu thương, gắn bó và truyền nối.
Điểm sáng nổi bật trong nhóm tác phẩm này chính là sự đa dạng về chất liệu: từ sơn dầu, sơn mài, khắc gỗ đến khắc cao su. Đó không chỉ là thử nghiệm thị giác, mà còn thể hiện tư duy nghệ thuật rộng mở và tinh thần làm mới di sản.
Mỗi họa sĩ đã chọn cho mình một ngôn ngữ riêng, một cách tiếp cận riêng, nhưng tất cả đều gặp nhau ở tình yêu sâu sắc với văn hóa dân tộc. Di sản không còn chỉ là hoài niệm, mà được đánh thức, sống động và bước vào hiện tại thông qua hình khối, sắc màu và cảm xúc.
Cuộc thi “Vẽ tranh Di sản Văn hóa Việt Nam qua hội họa” lần II do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp tổ chức. Các tác phẩm vào vòng chung khảo sẽ được trưng bày tại triển lãm diễn ra vào tháng 11.2025 tại Hà Nội.
Sự hiện diện của lực lượng trẻ trong cuộc thi lần này là tín hiệu tích cực cho mỹ thuật Gia Lai. Họ là những người đang viết tiếp câu chuyện của vùng đất bazan đỏ và cát trắng duyên hải, bằng tâm thế mới, tư duy mới, kỹ thuật mới. Từ thế hệ họa sĩ từng trải đến những người trẻ, tất cả đang cùng nhau tạo nên một hành trình chung – hành trình gìn giữ, nối dài và làm mới vẻ đẹp của di sản bằng hội họa.
Và biết đâu, trong tương lai không xa, chính những cái tên trẻ hôm nay sẽ là điểm tựa vững chắc của Mỹ thuật Gia Lai trong sân chơi lớn của Mỹ thuật Việt Nam.
LÊ TRỌNG NGHĨA
(Chi hội trưởng Chi hội Mỹ thuật Gia Lai)
