(VNGL – Thời sự). Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Gia Lai (10.12.1945 – 10.12.2025).
Ngày 10.12.1945 Đảng bộ tỉnh Gia Lai (trước sáp nhập) được thành lập, trải qua 80 năm, Đảng bộ tỉnh Gia Lai đã để lại những dấu ấn đặc biệt, tạo nền tảng để tỉnh Gia Lai mới hôm nay vững bước trên hành trình xây dựng và phát triển.
1.
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, Xứ ủy Trung Kỳ đã cử đồng chí Phan Thêm làm phái viên Xứ ủy và Mặt trận Việt Minh Trung Bộ lên Gia Lai để chỉ đạo gây dựng phong trào, phát triển cán bộ, đảng viên. Sau thời gian tích cực hoạt động, ngày 01.10.1945, Chi bộ Cộng sản đầu tiên của tỉnh Gia Lai được thành lập tại Trường tiểu học Việt – Pháp (56 Trần Hưng Đạo, phường Pleiku hiện nay) gồm 09 đảng viên do đồng chí Nguyễn Đường làm Bí thư Chi bộ. Ngày 25.11.1945, Chi bộ Đảng ở An Khê được thành lập, gồm có 03 đảng viên. Tiếp đó, các chi bộ Đảng ở Biển Hồ, Bàu Cạn và trong lực lượng vũ trang của tỉnh (Chi bộ Chi đội Tây Sơn) lần lượt ra đời, nâng tổng số đảng viên toàn tỉnh lên 24 đồng chí. Trước yêu cầu cấp thiết đòi hỏi phải thống nhất có sự lãnh đạo của Đảng, ngày 10.12.1945, Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương tỉnh Gia Lai được thành lập, lấy tên là Đảng bộ Tây Sơn. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh lâm thời gồm 5 đồng chí, do đồng chí Phan Thêm, phái viên Xứ ủy Trung Kỳ làm Bí thư, các đồng chí Nguyễn Đường, Nguyễn Xuân, Trần Ren, Phạm Thuần làm ủy viên. Sự ra đời của Đảng bộ tỉnh Gia Lai (trước sáp nhập) là dấu mốc đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước trưởng thành của phong trào cách mạng địa phương. Từ những hoạt động yêu nước còn tự phát, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã có tổ chức Đảng lãnh đạo trực tiếp, thống nhất, được soi đường bởi đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự kiện này mở ra trang sử mới, khẳng định bản lĩnh, ý chí quật cường của Nhân dân Gia Lai; tạo nền tảng để đoàn kết, tập hợp sức mạnh toàn dân trong xây dựng chính quyền cách mạng, tiến hành hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ý nghĩa của sự kiện vượt ra ngoài phạm vi địa phương, đóng góp quan trọng vào phong trào cách mạng Việt Nam thế kỷ XX.
Ngay sau khi ra đời, Đảng bộ tỉnh đã phát huy mạnh mẽ tinh thần cách mạng của Nhân dân các dân tộc, lãnh đạo xây dựng chính quyền mới, tổ chức các phong trào “Tuần lễ vàng”, “Tuần lễ đồng”, tiêu thổ kháng chiến, gây quỹ độc lập kháng chiến; hình thành các làng chiến đấu, căn cứ du kích như Stơr, Gào… tạo nền tảng cho cuộc kháng chiến lâu dài.
Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, quân và dân các dân tộc trong tỉnh đã lập nhiều chiến công, tiêu biểu là Chiến thắng Đak Pơ đánh tan Binh đoàn cơ động 100, góp phần vào thắng lợi Điện Biên Phủ và Hiệp định Giơnevơ. Trong 21 năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ, quân và nhân dân các dân tộc Gia Lai đã chiến đấu với ý chí sắt đá: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”… lớp lớp con em trong tỉnh hăng hái lên đường nhập ngũ, chiến đấu dũng cảm và lập nhiều chiến công trên khắp chiến trường. Các phong trào“Tòng quân giết giặc”, “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “Góp lương nuôi bộ đội”, “Đánh địch bằng hầm chông, bẫy đá”… lan rộng, thể hiện tinh thần hy sinh vì nền độc lập của Tổ quốc, tự do của dân tộc. Nhiều người con ưu tú của tỉnh đã trở thành Anh hùng lực lượng vũ trang như: Đinh Núp, A Sanh, Kpă Klơng, Rơchơm Ớt… Và các chiến công hiển hách của quân và dân các dân tộc Gia Lai đã đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc như một huyền thoại, tiêu biểu như: Chiến thắng Plei Me, Chiến thắng đường 7 – Sông Bờ; cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968; Chiến dịch Xuân – Hè 1972… đã góp phần đánh bại các chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mỹ và với Chiến dịch Tây Nguyên mở màn cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã góp phần giải phóng tỉnh Gia Lai vào ngày 17.3.1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước ngày 30.4.1975.
2.
Sau ngày đất nước thống nhất, hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum sáp nhập thành tỉnh Gia Lai – Kon Tum. Đảng bộ tỉnh lãnh đạo khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững quốc phòng – an ninh, đấu tranh làm thất bại FULRO. Năm 1991, trước yêu cầu của sự phát triển, Gia Lai tái lập tỉnh, quân và dân Gia Lai đã vượt khó vươn lên, kinh tế ngày càng phát triển, đời sống Nhân dân cải thiện, hộ nghèo giảm mạnh; khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố; quốc phòng – an ninh, “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.
Với những thành tựu to lớn, tỉnh Gia Lai được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Sao vàng, 4 Huân chương Hồ Chí Minh, 168 Huân chương Độc lập các hạng, 490 Huân chương Lao động các hạng; 57 tập thể, 18 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân; 123 mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng và hàng chục nghìn huân, huy chương các loại.
Suốt 80 năm kể từ ngày thành lập, Đảng bộ tỉnh Gia Lai đã trải qua biết bao gian nan, thử thách của từng thời kỳ lịch sử. Được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục, rèn luyện, các thế hệ cán bộ, đảng viên của tỉnh luôn giữ vững đoàn kết, thống nhất, kiên định mục tiêu lý tưởng, lãnh đạo Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đứng lên chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, giải phóng quê hương; cùng cả nước thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Từ thực tiễn 80 năm lãnh đạo cách mạng, đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu: luôn kiên định, vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng; tăng cường đoàn kết các dân tộc; dựa vào Nhân dân và phát huy sức mạnh toàn dân; xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; gắn phát triển kinh tế – xã hội với củng cố quốc phòng – an ninh, giữ vững vai trò hậu phương chiến lược của tỉnh.
3.
Năm 2025, theo Nghị quyết 202/2025/QH15, hai tỉnh Gia Lai và Bình Định sáp nhập thành tỉnh mới mang tên Gia Lai, địa phương có diện tích lớn thứ hai cả nước, 135 đơn vị hành chính cấp xã, quy mô kinh tế đứng thứ 15 cả nước. Ngày 18.6.2025, Bộ Chính trị thành lập Đảng bộ tỉnh Gia Lai mới; Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 – 2030) xác định: Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy bản sắc văn hóa, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; giữ vững quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ; huy động mọi nguồn lực xây dựng Gia Lai trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước. Để thực hiện, tỉnh ưu tiên phát triển kinh tế gắn với khoa học – công nghệ, tăng trưởng xanh, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, du lịch; hoàn thiện hạ tầng và môi trường đầu tư; thúc đẩy chuyển đổi số và bảo vệ môi trường. Đồng thời, quốc phòng – an ninh, xây dựng lực lượng vững mạnh, giữ vững ổn định chính trị và trật tự xã hội; chú trọng phát triển văn hóa – xã hội, nâng cao đời sống, bảo đảm an sinh, chăm lo người yếu thế.
Từ những chi bộ đầu tiên ra đời trong khí thế sục sôi của Cách mạng Tháng Tám, Đảng bộ đã lãnh đạo xây dựng chính quyền cách mạng non trẻ, phát động phong trào kháng chiến toàn dân, tổ chức hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, làm nên những chiến công bất tử, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của dân tộc. Sau ngày đất nước thống nhất, Đảng bộ tỉnh tiếp tục vượt qua vô vàn thử thách, từng bước khôi phục kinh tế – xã hội, đấu tranh giữ vững an ninh – quốc phòng, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc và đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của Gia Lai hôm nay. Đó là quá trình kết tinh từ ý chí, bản lĩnh và khát vọng vươn lên của bao thế hệ, trở thành tài sản tinh thần vô giá để tỉnh Gia Lai hôm nay tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn mới.
THANH HIẾU THẢO
