(VNGL – Thơ). LTS: Cuộc thi “Thơ ca và nguồn cội” lần thứ III năm 2025 do những người yêu thơ ở làng Chùa (Hà Nội) tổ chức, diễn ra từ tháng 2-8.2025. Qua thời gian phát động, BTC đã nhận được hơn 1.500 bài thơ của trên 500 tác giả trong và ngoài nước tham gia dự thi. Kết quả chung cuộc, Ban Tổ chức đã trao giải cho 40 tác giả, gồm: 3 giải A, 7 giải B, 16 giải C, 5 giải đặc biệt tặng những tác giả mang đến cho thơ ca và đời sống một vẻ đẹp nghị lực sống và 9 giải cống hiến trao cho các tác giả nước ngoài có đóng góp cho thơ ca và hòa bình thế giới.
Gia Lai có 3 tác giả có tác phẩm cùng đoạt giải C, gồm: Tác giả Vân Phi với tác phẩm Gò Sành; Nhiên Đăng với tác phẩm Một định nghĩa về người làng; Triều La Vỹ với tác phẩm Đàn gà vàng trong giấc mơ làng. Tạp chí Văn nghệ Gia Lai trân trọng giới thiệu các tác phẩm đoạt giải trên.
VÂN PHI
Gò Sành
Ba tôi, người đàn ông có bàn chân Giao Chỉ
gần thế kỷ sống trên đất sành
đã thấy những dáng người cong theo ngọn lúa
những đứa trẻ khóc ngày mẹ đi xa
buổi chiều xạc xài gốc rạ
Hòn Sóc, Chân Buồm – một đêm tháng Sáu
tiếng côn trùng nhẫn nại gọi trăng
Đêm có ai đó gọi tên
nhắc chừng bầy đom đóm
soi thức Gò Sành
cho nước men xanh lên từ lửa
cho hơi ấm phả vào những vòng ngực vạm vỡ
chân trần tro muội dấu cây
Những giấc mơ nung sáng ánh ngày
người tỉnh say chưa tròn lời thổ lộ
chỉ chén sành thở hơi men
chỉ đêm thầm thì huyền sử
chỉ tiếng lá cọ vào trăng giáp hạt
và bóng ba lễnh loãng hiên nhà
gõ tàn thuốc vào khuya
đằng đông chưa rạng…
Những con đường nới rộng vòng xe
sao người đi nhiều hơn về theo năm tháng
dưới gốc duối mùa hoa vừa trổ
vàng lên như nến thắp sau hè
ba dợm nhớ vườn xưa cỏ ấu
Mặc những vần xoay
cái tên đã thành chỉ dấu
gió ăn năn miết lạnh gốm Gò Sành
trùng trình bàn chân Giao Chỉ
trùng trình
vỡ
một chiêm bao.
V.P
NHIÊN ĐĂNG
Một định nghĩa về người làng
Mai tôi lại về cánh đồng lúa chín,
cắt cỏ bờ, tháo nước ruộng
bắt con cá rô mắc cạn mùa thu
níu đám mây gió thổi bay vào vô tận
nơi mấy con cò giật mình trong tiếng chuông chùa cuối xóm.
Đứa trẻ ngày nào đã lớn,
có những đêm thức khuya đọc tác phẩm của Marcel Proust
đi tìm cái bóng tuổi thơ dưới những khung trời kỷ niệm
có quá nhiều nỗi buồn đã qua
đã nuôi tâm hồn cánh đồng sống mãi trong tôi.
Những người đã đến đây xây nhà dựng cửa,
bây giờ lắng sâu vào đất đá cỏ cây
họ là bông hoa gạo nở đỏ vào tháng Ba
là trái khổ qua mùa hạ vàng nắng bên sông
là cơn mưa xuân rải trên ngọn đồi bằng lăng
là mặt trăng đêm rằm soi xuống mái chùa
có tượng Phật Quan Âm tay cầm cành dương liễu
là tiếng chim bìm bịp chiều cơm sôi khói rạ
là dòng sông đầy cá tôm, chắt chiu phù sa cho dân làng no ấm
là ngọn sóng con tàu, biển đảo, quê hương
họ gửi lại cho chúng tôi tình yêu đất
có thể đám mây bay trên trời mỗi ngày là họ,
giọt nước rơi xuống mỗi góc vườn
nơi lũ dế cất lên bản tình ca mùa hè
trong đêm mưa lọ mọ
họ trở về ngồi trong mỗi hạt mưa
đang rơi trên những hàng cau đứng tuổi.
N.Đ
TRIỀU LA VỸ
Đàn gà vàng trong giấc mơ làng
(Kính dâng Má của con)
Khúc một
Vía làng có đàn gà Hời
Chiều chiều cục tác bên trời gọi trăng
Chúa Lầu mặt đỏ mắt vằn
Tháng Ba cỡi ngựa về thăm miễu làng
Ngài về lục lạc reo vang
Đất đai bừng nở mùa màng dậy hương
Trống chầu vừa giục đầu thôn
Lửa reo tíu tít
Bưởi thơm vội vàng
Má sinh ra giữa hội làng
Cô đào rặn đẻ ríu ran câu Tuồng(*)
Trống thì thùng
Nhị véo von
Gươm cùn
Ruột thắt
Vuông tròn rưng rưng
Cả nhà lòng vặn sáng trưng
Đứng cười ríu rít
Chạy mừng lăng xăng
Ngoài làng rộ khúc Nam Xuân
Cuối vườn bưởi rụng trắng ngần cuống trăng
(*) Tuồng “Hộ sanh đàn” – lớp “Kỷ Lan Anh lạc đẻ”.
Khúc hai
Miễu làng như vở tuồng thầy
Ra vô khệnh khạng mặt mày râu ria
Rộn ràng cờ, quạt, mão, hia
Nghênh nghênh cụ Chánh
Ngô nghê cậu Bồi
Trống cơm nói nói cười cười
Hai bên sáo nhị đứng ngồi đăm đăm
Đào mắt liễu
Lão mặt rằn
Quân vương tròng xéo là thằng kép con
Bà già che mắt dòm dòm
Gái trai xúm xít góc vườn hàn huyên
Gió reo quanh cội đồng tiền
Trẻ con nghểnh cổ đợi phiên Xây Chầu.
Khúc ba
Tháng Bảy à ơi!
Lời ru chưa kịp thôi nôi
Đã xanh phận lá hát lời già nua
Mặt bà phủ một lá bùa
Má hồng môi thắm như vừa rước dâu
Ngoại quỳ bên đĩa mực Tàu
Bút son run rẩy
Mặt nhàu khói sương
Lạc loài tiếng khóc trẻ con
Nỉ non tiếng nhị
Héo hon lòng chầu
Đàn gà rước bà qua cầu
Ngựa đeo lục lạc theo hầu hai bên.
Khúc bốn
1.
Cút côi
Sữa làng
Cháo chợ
Gầy guộc
Hạt thóc
Cọng rau
Thở hồn làng
Ăn nết đất
Phổng phao nhờ tiếng trống chầu
2.
Tháng Ba tháng Ba
Miễu làng vào hội
Hát Bội làm tội trăng vàng
Chàng thợ mộc khéo nhất làng
Ưa cô hàng nước dịu dàng có duyên
Trống chầu ứ hự hồn nhiên
Thương câu Trống Mái mà nên vợ chồng
Bánh ít vun hai mâm đồng
Cau buồng đủ cặp
Bánh hồng vừa đôi
3.
Khói cay vào tận mắt trời
Trăng treo đầu ngõ
Gió bời trước sau
Râu tôm quấn quýt ruột bầu
Chàng thưa thiếp dạ dưa rau mát lòng
Lành cho con
Chắc cho chồng
Má gom mẻ lép giấu trong phận mình
Đôi khi trở giấc vô tình
Nón ngựa chóp bạc lung linh cội buồn.
Khúc năm
1.
Cỏ đè lên ngực câu Tuồng
Lẻ loi câu Mái tuổi còn rất xanh
Vai gầy một gánh tảo tần
Đường trơn tất tả chợ gần chợ xa
Lau nhau lít nhít đàn gà
Sớm chiều tập gáy hiên nhà nắng hoang
Liêu xiêu buồn vấp vào buồn
Má vịn câu Tuồng chân bước mau mau
Bao đêm trong giấc mơ nhàu
Tiếng gà nhảy ổ trắng màu cố hương.
2.
Những đứa trẻ của làng lần lượt lớn lên
Lục lạc chỉ còn reo trong những câu chuyện cổ
Nhện giăng sương trên mắt phượng râu rồng
Hương cốm mới bần thần bậu cửa
Cội đồng tiền ngồi bỏm bẻm nhai trầu
Đợi một tiếng trống chầu ngác ngơ ngày giỗ
Đàn gà vàng về nhặt trăng vàng trong giấc mơ cố thổ
Bươi ra trước Miễu làng
Một sắp Nam Ai.
Trăng quỳ lạy núm ru phai
Thương câu hát Khách xanh hoài thềm hoang.
T.L.V
